Dzień 30 września 2025 z pewnością zapisze się w pamięci wielu Polaków zamieszkałych na antypodach. Tego dnia, w przepięknych wnętrzach Parlamentu Stanu Wiktoria, odbyła się Polonijna Debata Młodych w Australii.

Młodzi ludzie, uczestnicy Debaty, przybyli ze stanów Wiktoria, Nowa Południowa Walia, Tasmania, a nawet odległej Zachodniej Australii. Towarzyszyli im rodzice, rodzeństwo i przyjaciele.

Honorowymi gośćmi tego wydarzenia byli: dr Urszula Starakiewicz-Krawczyk, dyrektor Instytutu Rozwoju Języka Polskiego oraz p. Piotr Rakowski, Konsul Generalny RP w Sydney.

Anna Cietrzewska

W roli Marszałka Debaty wystąpiła Anna Cietrzewska, a wspierał ją jako Sekretarz David Babula.  Marszałek powitała zebranych, oddała hołd tradycyjnym kustoszom ziemi, a następnie zapoznała zebranych z Projektem – realizowanym przez Federację Polskich Organizacji w Wiktorii, przy współpracy z Fundacją „Polska Debatuje” oraz Związkiem Polaków w Melbourne i Polskim Biurem Opieki Społecznej PolCar. Prowadząca podkreśliła także, że Projekt został objęty patronatem honorowym przez Ambasadę RP w Canberze, Konsulat Generalny RP w Sydney oraz Radę Naczelną Polonii Australijskiej. Wymieniła także patronów medialnych. Marszałek przedstawiła zasady Debaty oraz sędziów, następnie poprosiła o zabranie głosu dr Urszulę Starakiewicz-Krawczyk oraz Konsula Generalnego RP, Piotra Rakowskiego.

Dyrektor Instytutu Rozwoju Języka Polskiego podkreśliła, że na ten rok zaplanowanych zostało osiem debat, ale ta w Australii jest pierwsza. Podobne debaty odbyły się poprzednio w USA i Wielkiej Brytanii. – Dlaczego finansujemy te wydarzenia? Ważne jest żebyście się nauczyli uczestniczyć w życiu publicznym, po to, żebyście byli w stanie zabrać głos, wtedy, kiedy to będzie potrzebne, dla Polski i dla waszej lokalnej społeczności – wyjaśniała dr Starakiewicz-Krawczyk. Przemawiająca podkreśliła, że nie zawsze jest to łatwe, zwłaszcza gdy musimy argumentować, stać się częścią grupy i wspólnie przedstawić stanowisko. – Życzę Wam dobrej zabawy spokoju i wzajemnej życzliwości. Patrzymy już na was z dużym uznaniem. Gratuluję, że znaleźliście się w tym miejscu – mówiła dr Starakiewicz-Krawczyk

Konsul Piotr Rakowski powiedział, że wprawdzie w przeszłości wziął udział w jednej debacie, którą przegrał, to jednak, kiedy otrzymał informację o planowanej debacie wraz z prośbą o patronat Konsulatu Generalnego RP, nie zawahał się nawet przez chwilę, by takiego patronatu udzielić. Tu Pan Konsul nawiązał do tego, że tracimy poważne debaty w Polsce i na świecie, a jeden drugiego chce zwalczyć często wykorzystując media, w tym media społecznościowe. – Myślę, że to Wy jesteście przyszłością – mówił Pan Konsul. – Musimy wrócić do debat, nauczyć się pięknie różnić, bo każdy ma prawo do różnych poglądów. Musimy umieć różnić się ładnie z kulturą, w sposób interesujący– podkreślał Piotr Rakowski.

Teza Polonijnej Debaty Młodych A.D. 2025 była następująca: „Zmuszanie dzieci emigrantów do nauki polskiego przynosi więcej szkody niż pożytku”.

Drużyna propozycji

Po prawej stronie drużyna opozycji

Debata rozpoczęła się. Po przeciwnych stronach sali zasiadły dwie drużyny. Drużyna propozycji w składzie: Oliwia Jakowska (Zachodnia Australia), Izabella Wojciechowski (Nowa Południowa Walia), Tobiasz Kozłowski (Tasmania), Nicholas Grzyb (Wiktoria), Maria Biliniewicz (Nowa Południowa Walia), Sara Mynarski (Wiktoria), Julianna Biliniewicz (Nowa Południowa Walia). Drużyna opozycji: Gabrielle Augulewicz (Wiktoria), Veronica Mroz (Wiktoria), Helena Sypka (Nowa Południowa Walia), Albert Rawdanowicz (Wiktoria), Aniela Rawdanowicz (Wiktoria), Filip Podolski-Wacholski (Wiktoria), Hanka Filipinski (Nowa Południowa Walia).

Publiczność

Młodzież biorąca udział w Debacie była doskonale przygotowana w zakresie argumentacji. Uczestnicy odwoływali się do wartości kulturowych, religijnych, tożsamościowych, brali pod uwagę kwestie związane z integrację rodziców, zdrowie emocjonalne. Zaskakiwała dojrzałość i głębia przemyśleń na temat postawionej tezy. Argumenty, jakie padały po obu stronach, były bardzo przekonujące. Dlatego też po zakończeniu tej części wydarzenia narada sędziów była dłuższa niż początkowo zakładano. Obecni opuścili salę, by umożliwić sędziom podjęcie decyzji.

Sędziowie Debaty. Od lewej: M. Delport, dr P. Kipka, dr S. Gręda-Bogusz OAM, dr U. Starakiewicz-Krawczyk, P. Rakowski

Zaszczytną funkcję sędziów Debaty pełnili:

Piotr Rakowski – Konsul Generalny RP w Sydney

Dr Urszula Starakiewicz-Krawczyk – dyrektor Instytutu Rozwoju Języka Polskiego

Dr Sylwia Gręda-Bogusz OAM – nauczyciel akademicki (Royal Melbourne Institute of Technology), prezes Polskiego Biura Opieki Społecznej „PolCare”, sekretarz Federacji Polskich Organizacji w Wiktorii

Dr Piotr Kipka – językoznawca, nauczyciel akademicki (La Trobe University), nauczyciel w Polskiej Szkole im. Mikołaja Kopernika w St. Albans

Magdalena Delport – nauczyciel w australijskim systemie edukacji, koordynator i nauczyciel w Polskiej Szkole Sobotniej im. Marszałka Piłsudskiego w Rowville

Klaudia Maciejewska – członki Zarządu Fundacji „Polska Debatuje” (online).

Po przerwie obecni zajęli ponownie miejsca w sali. Głos zabrał Pan Konsul Rakowski. – Poziom był wyrównany – ocenił Debatę Pan Konsul. Podjęcie decyzji nie było łatwe – mówił dalej Pan Piotr Rakowski – Doceniliśmy to, jak całym zespołem wpisaliście się w przypisane wam role: otwarcie, argumentacja, kontrargumentacja i podsumowanie. – To, co było słabsze w obu drużynach w stosunku do całości debaty– zaznaczył Pan Konsul – to odniesienie się do argumentów strony przeciwnej ad vocem. Zasadniczo obie drużyny sobie poradziły. Zabrakło jednak odniesienia się do konkretnej wypowiedzi.

Konsul Generalny RP w Sydney, Piotr Rakowski, z prawej dr Urszula Starakiewicz-Krawczyk

Kolejną osobą spośród sędziów Debaty, która zabrała głos była dr Urszula Starakiewicz-Krawczyk. Rozpoczęła od pochwał pod adresem uczestników Debaty. – Mówicie pięknie po polsku. Lepiej niż Wam się wydaje. (…) Jesteście tak daleko od Polski, a mówicie świetnie. Dyrektor Instytutu Rozwoju Języka Polskiego podziękowała także tym, którzy się pomylili czy zawahali, bo to, Jej zdaniem, tylko dodało emocji. Przekazała także sugestię uczestnikom Debaty, by następnym razem nie czytać z kartki, a mówić bardziej naturalnie. – Wystąpienia publiczne trzeba ćwiczyć – powiedziała. Członkini zespołu sędziów Debaty pogratulowała uczestnikom argumentacji i kultury wypowiedzi, tym bardziej że dwie osoby dołączyły w ostatniej chwili. Ogłosiła, że po długiej dyskusji, minimalną liczba punktów, wygrała drużyna opozycji.

Po ogłoszeniu wyników Debaty każdy z jej uczestników otrzymał dyplom i upominki. Pani Elżbieta Dziedzic, prezes Federacji Polskich Organizacji w Wiktorii, wyraziła ogromne podziękowania p. Justynie Tarnowskiej, koordynatorce Projektu. Uhonorowano także osoby, które współdziałały przez realizacji Projektu na różnych jego etapach.

Po podziękowaniach miała miejsce sesja zdjęciowa uczestników projektu, po czym wszyscy udali się na lunch.

Pamiątkowe zdjęcie uczestników Debaty oraz gości honorowych

Z oficjalnych materiałów Polonijnej Debaty Młodych dowiadujemy się, że celem projektu był rozwój kompetencji społecznych, obywatelskich i językowych uczestników, a także promocja polskiego dziedzictwa kulturowego. Wydaje się, że cel ten został osiągnięty. Świadczy o tym chociażby poziom przygotowanych wystąpień, sposób ich przekazania i ogólne, bardzo dojrzałe podejście młodzieży do samego tematu Debaty. Należy także podkreślić, że młodzież wykazała się przynajmniej dobrą lub bardzo dobrą znajomością języka polskiego.

Dodatkowym celem projektu była integracja młodzieży polonijnej. Pochodzący z kilku stanów, żyjący niekiedy bardzo daleko od siebie młodzi ludzie mieli okazję spotkać się przed Debatą w Ośrodku Młodzieżowym „Polana”. Była to okazja do wzajemnego poznania się, wymiany poglądów.

Organizację projektu dofinansował Instytut Rozwoju Języka Polskiego ze środków budżetu państwa w ramach dotacji celowej na podstawie umowy o dofinansowanie z 08.2025 w ramach wykonywania zadania „Polonijne debaty młodych – Australia” realizowanego w ramach „Inicjatyw uzupełniających działania IRJP”. Operatorem projektu była Fundacja Wolność i Demokracja/.

Sponsorem części rekreacyjno-integracyjnej było Polskie Biuro Opieki Społecznej „PolCare”.

Patronat medialny: TVP Polonia, Polska Agencja Informacyjna, Tygodnik Polski, Portal Polonii w Wiktorii, Radio 3ZZZ, Puls Polonii.

Tekst i zdjęcia Magdalena Jaskulska