Polscy architekci na świecie" to album, wydany przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych w serii "Polacy Światu". "Trudno nie poczuć dumy z wielkości osiągnięć polskich architektów; w tym ich niezwykłej zdolności do tworzenia w najróżniejszych krajach kulturowych, okolicznościach społeczno-politycznych czy warunkach klimatycznych" - pisze we wstępie Sekretarz Stanu w MSZ, Szymon Szynkowski vel Sęk. Książka Magdaleny Stokłosy i Aleksandry Wójcik to fascynująca podróż śladami naszych rodaków, którzy opuścili ojczyznę w różnych okolicznościach, a w nowych miejscach zamieszkania realizowali wizjonerskie projekty, wnosząc znaczący wkład w kulturę i sztukę wielu państw na różnych kontynentach. Dyrektor Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą, Iwona Kozłowska dodaje, że warto przypomnieć nazwiska wielu znakomitych Polaków, bo umacnia to pozytywny wizerunek naszego kraju na świecie, a zarazem kształtuje tożsamość narodową młodego pokolenia Polaków w kraju i zagranicą. Architektura jest tą dziedziną, która pozwoliła zrealizować naszym twórcom kreatywne i nowatorskie projekty, pozostawiła trwały ślad w tkance miast. Zapraszamy do odwiedzenia miejsc, położonych w najodleglejszych zakątkach globu - pisze z kolei Iwona Kozłowska, Dyrektor Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą. Miast często nieznanych, dalekich, a przecież polskich w swojej historycznej szacie architektonicznej. Na kartach albumu podróżujemy zatem do Petersburga, Kijowa, Odessy, Charkowa, Tbilisi, Baku. Odwiedzamy Syberię, Chiny, Singapur, Wietnam, Czechy, Europę Zachodnią, kraje basenu Morza Śródziemnego i Amerykę Południową. Wśród wielu nazwisk - Władysław Horodecki, zwany w Kijowie "polskim Gaudim", twórca licznych, zaprojektowanych z rozmachem budynków. Horodecki ma w Kijowie swoją ulicę i pomnik; wybito monetę z jego wizerunkiem oraz zaprojektowano znaczki pocztowe z jego dziełami. Z działalnością Aleksandra Szymkiewicza w Tbilisi wiąże się natomiast ponura legenda: wybudował tzw. "dom diabła", w którym podobno straszy. Również w Tbilisi pracował Henryk Hryniewski, nie tylko architekt, ale także utalentowany rysownik. Prywatnie był mężem Włoszki - Marii Perini, baleriny i nauczycielki tańca. Kazimierz Skórewicz przez 12 lat projektował wspaniałe budynki w Baku, a po powrocie do kraju był m.in. pierwszym kuratorem Zamku Królewskiego w Warszawie. Właśnie tam przeżył bombardowanie i pożar we wrześniu 1939 roku. Kazimierz Kwiatkowski kierował misją konserwatorską w SR Wietnamu, co zostało docenione przez tamtejszych mieszkańców: w miasteczku Hoi An postawiono pomnik, upamiętniający jego zasługi. Zygmunt Mineyko uczestniczył w rekonstrukcji i renowacji obiektów olimpijskich w Grecji, a jedna z jego pięciu córek poślubiła Jeorjosa Papandreu, trzykrotnego premiera Grecji. Biografie polskich architektów to pasjonujące opowieści, które warto poznać. Znakomita, emocjonująca lektura!

Beata Joanna Przedpełska

Artykuł ukazał się w nr 16 Tygodnika Polskiego z dnia 12 sierpnia, rok 72.